Eyyüp TELCİ – Tıbbi Teknolog / Sağlık Eğitimcisi

DERLEME

Sağlık çalışanının,aldığı eğitim doğrultusunda sorumluluklarını sekteye uğratmadan belirli ücret karşılığında belirlenen zaman diliminde yaptığı işlemlere görev denir. Bu tanım en üst düzey yöneticiden en alt düzeydeki görevlileri kapsayan yazılı belgedir. Bu belge yetki ve sorumlulukları içermektedir. Tanımlama Toplam Kalite Birimi tarafından mevzuat doğrultusunda hazırlanır ve kalite yönetim temsilcisi tarafından onaylanır. [1,2]

Sağlık Teknikeri (Sağ.Tekn.); Sağlık Bakanlığı tarafından işletme hizmetlerine onay verilen,özel ve kamu ya ait tüm kurumlarda;aldıkları eğitim doğrultusunda ilgili birimlerde çalışan yeterliliğini diplomasıyla kanıtlamış bireylerdir.

Cumhuriyet döneminde hekim dışı sağlık çalışanı farklı kurslarla yetiştirilmiş ve bu süreçte okul isimleri kurs isimleri değişik isimler almıştır. Sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi yasası gereği 1963’dan itibaren bu hizmetleri; ebeler,sağlık memurları ve çevre sağlığı teknisyenleri yürütmüştür.Ayrıca yataklı tedavi kurumlarının ihtiyacı olan;anestezi,laboratuvar,röntgen biriminde görev alacak teknisyenleri, ortaokul sonrası dört yıl eğitim verilerek sağlanmıştır.Bu eğitimler yatılı olup mezunlar mecburi hizmetle yükümlendirilmiştir.Gelişen teknoloji ve çağdaş hizmetler doğrultusunda farklı branşlara ihtiyaç duyulmuş ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulları kurulmuştur.Sağlık Hizmetleri meslek Yüksek okullarında farklı mesleklerde iki yıllık eğitim verilmektedir.1985 yılında ilk kez Hacettepe Üniversitesinde açılmıştır.Yasal dayanağı ise Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK)yasası ve 7. Maddesidir.2014-2015 akademik takvim döneminde 105 Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu ve 87069 öğrenci öğrenim görmektedir.[3]

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarında(SHMYO) program açılması için en az üç öğretim elamanı bulundurulması zorunludur,farklı programlarda görevli öğretim elemanı da açılması planlan programda görevlendirile bilinir.Öğretim elemanları sadece iki programda görev alabilir,Yüksek Öğretim Kurumu’na(YÖK) açılması için gönderilen dosyada bu durum titizlikle incelenmektedir.Program özelliğine göre laboratuvar şartı varsa öğrencinin uygulama derslerini eksiksiz yapabilmesi için laboratuvar eksiksiz olarak düzenlenmeli ve YÖK’e gönderilen dosya içinde yer almalıdır.[4,5]

SHMYO’da Tıbbi Hizmetler ve Teknikler, DişçilikHizmetleri, EczaneHizmetleri, Sağlık Bakım Hizmetleri ve Terapi ve Rehabilitasyon gibi bölümler bulunmaktadır, Bölümler meslek yüksek okullarının bünyesinde de açılmasına izin verilmiştir. [6,7]

Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü bünyesinde;Acil ve ilk Yardım, Ameliyathane Hizmetleri,Anestezi,Biyomedikal Teknolojisi, Diyaliz, Elektronörofizyoloji,Paramedik,Odyometri,Optisyenlik,Ortez Protez, Ortopedik Protez ve Ortez, TıbbiDokümantasyon veSekreterlik, Tıbbi Görüntüleme Teknikleri, Tıbbi Laboratuvar Teknikleri gibi programları yer almaktadır. Dişçilik Hizmetleri bölümünde: Dişçilik hizmetleri ve Diş protez teknolojileri, Sağlık Bakım Hizmetleri bölümünde: Evde bakım hizmetleri ve yaşlı bakım programları yer almaktadır.Terapi ve Rehabilitasyon bölümünde:engelli bakım ve rehabilitasyon ve Fizyoterapi programları yer almaktadır.Meslek Yüksek Okulu bünyesinde açılıp,sağlık teknikeri yetiştiren programla Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü bünyesinde açılmaktadır.[7]

Sağlık teknikeri yetiştiren, yüksek öğretim kurumlarında eğitim süresi dört dönemdir,öğrenci her dönem süresince en az otuz kredilik dersten başarılı olmak zorundadır, dönem içinde otuz kredilik dersi tamamlamayan öğrenci programlar arası yatay geçiş haklarından faydalanamaz. Sağlıkteknikerliği diplomasını almak için öğrenci yaz stajını da tamamlayarak toplamda  yüz yirmi krediyi tamamlaması gerekmektedir.[8]

Sağ.Tekn,dört dönemlik eğitim süresince: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I,II.Türk Dili I,II.Yabancı Dil I,II.Tıbbi Terminoloji,Anatomi,Fizyoloji programa özgü diğer dersler ve etik ilkeleri içeren derslerle birlikte her dönem en az dört kredilik ders alması zorunludur.Seçmeli dersler üniversitelerin ilgili yüksek okulların yönetim kurulu tarafından ve akademik kadro niteliğine göre belirlenmektedir.[8]

Sonuç olarak;

*Sağlık teknikerlerinin eğitim sürecinde staj sorunları giderilmeli ve ücretleri ödenmelidir.

*Mezun olduktan sonra kamuda görev yaparken görev tanımlarındaki eksikler gözden geçirilip ve revize edilmelidir.

*Uygulama derslerindeki akademisyen eksikliği; Misafir Öğretim Elemanı(2547/31-657/89 a göre) görevlendirmeler istenildiği düzeyde verimli olmamaktadır;köklü çözüm bulunmalıdır.

*Sağlık teknikerleri farklı programlarda uzaktan eğitimle lisans tamamlamaktadırlar,Birçok tamamlama üst öğrenim sayılmamakta ve sağlık teknikerleri hak kaybına uğramaktadır.

*Sağlık teknikerliği [7] programlarının tümünü kapsayacak şekildeteorik, uygulama ve formasyon eğitimi alabilecekleri Sağlık Eğitim fakülteleri açılması planlanmalıdır, bu planlanmanın Anadolu Teknik Liseleri bünyesinde bulunan sağlıkla ilgili bölümlere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

*Sağlık Teknikerliği Eğitiminde müfredat Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (UÇEP), Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik” ve Avrupa Birliği kriterleri doğrultusunda hazırlanması ve UÇEP uygulanması zorunlu olmalıdır.

*Sağlık Teknikerliği programlarına (Engelli Bakımı ve Rehabilitasyon, Evde Bakım Hizmetleri, Yaşlı Bakım Hizmetleri vb.) zorunlu veya seçmeli mesleki yabancı dil dersi konulması programlardan mezun olanlara uluslararası alanda da iş bulma imkânı sağlayacaktır.

Eyyüp TELCİ Kimdir?

KAYNAKÇA

1.http://www.mku.edu.tr/files/1_dosya_1444820704.pdf (Erişim: Kasım 2022)

2.https://sgb.saglik.gov.tr/Eklenti/39834/0/gorev-tanimi-olusturma-rehberipdf.pdf?Erişim:Kasım 2020)

3.Marmara Sağlık Hizmetleri Dergisi; 1(1): 13-15 ISSN: 2459-1114

DOI: 10.26567/marsag.2017130061

4.https://www.kariyer.net/pozisyonlar/saglik+teknikeri/nedir(Erişim:Kasım 2022)

5https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi(Erişim:Kasım 2022)

6. Meslek Yüksekokullarındaki Mevcut Durum:Sorunlar ve Bazı Çözüm ÖnerileriReha Metin ALKAN, Menderes SUİÇMEZ, Mehmet AYDINKAL, Menekşe ŞAHİN Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and ScienceCilt/Volume 4, Sayı/Number 3, Aralık/December 2014; Sayfa/Pages 133-140

7.https://myo.nisantasi.edu.tr/(Erişim:Kasım 2022)

8.https://birimler.atauni.edu.tr/saglik-hizmetleri-meslek-yuksekokulu/(Erişim:Kasım 2022)

9.https://obs.atauni.edu.tr/moduller/sayfa/ogrenciProfil/index (Erişim:Kasım 2022)